Edu Inspiracje WZiE: Dlaczego porzucamy kursy e-learningowe? | Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej

Spójrzmy prawdzie w oczy, kursy e-learningowe mają wiele zalet ale mają też wady, o których trzeba zacząć mówić głośno, bo to stymuluje ludzi na całym świecie do poszukiwania kreatywnych rozwiązań.

Halo, czy jest tam jakiś człowiek?

Uczenie się to proces w dużej mierze oparty o kontakt z drugim człowiekiem. My ludzie od jakiś dwustu tysięcy lat obserwujemy innych i inspirujemy się ich zachowaniem. Odkąd nauczyliśmy się mówić, nauczyliśmy się też słuchać a niektórzy z nas rewelacyjnie opowiadać i nauczać.

Ktoś powie: “Nieprawda, ja uczę się z powodzeniem sam na sam. Wystarczy mi kilka dobrych książek i dostęp do Internetu”. Jednak przez każdy tekst (również przez ten) przebija osobowość jego autora. Dobór słów, sposób prowadzenia argumentacji, styl, przykłady - to wszystko napisał człowiek i jeśli jest dobrym opowiadaczem to z jego tekstów uczymy się szybciej i łatwiej.

Niestety na świecie wciąż jest zbyt dużo kursów e-learningowych, które opierają się na tekstach pisanych suchym i bezosobowym językiem, opartych o animacje czytane przez lektora, który ma piękną dykcję ale nie czuje sercem tego o czym mówi. W końcu, jest zbyt dużo kursów wypełnionych po brzegi quizami i ćwiczeniami interaktywnymi i pomimo, że to są cenne zasoby to nie one grają główne skrzypce w procesie przekazania nowej wiedzy.

Uwaga, pasja jest zaraźliwa!

Jeśli mieliście to szczęście spotkać świetnych nauczycieli w swoim życiu to zapewne powiecie, że opowiadali w porywający i przekonywujący sposób. Możliwe też, że jasno i klarownie tłumaczyli podając dużo przykładów z życia wziętych. Nie jest też tajemnicą, że najlepsi na tej planecie dydaktycy tryskają pasją, którą zarażają swoich słuchaczy, a w dodatku są świetnymi akumulatorami dla naszych baterii. Kiedy uczymy się od dobrego nauczyciela z krwi i kości, to czerpiemy energię z jego ekspresji, a on w zamian dzięki obserwacji komunikacji niewerbalnej słuchaczy otrzymuje pozytywne zastrzyki z powrotem. To zjawisko sprawia, że uczenie innych na spotkaniu online jest takie wyczerpujące bo nauczyciel tylko wydatkuje energię lecz nie otrzymuje energetycznych bodźców w zamian. 

Co z tego wynika? Nie bez przyczyny najlepsze kursy e-learningowe np. te zamieszczone na komercyjnej platformie Udemy lub MasterClass są oparte w 80% o serię krótkich wideo, w których pełen pasji i charyzmy prowadzący przekazuje nam swoją wiedzę. W dodatku robi to w taki sposób, że jesteśmy zafascynowani i poświęcamy mu całą swoja uwagę. Wniosek jest prosty - jeśli chcemy zrobić świetny kurs edukacyjny to trzeba wymyślić sposób, aby uczestnicy mieli poczucie, że uczą się od prawdziwego, inspirującego człowieka. Jeśli tego nie zrobimy to po kilku lekcjach nawet obieranie ziemniaków będzie ciekawsze niż dokończenie zaczętego kursu.

Potężny zastrzyk potrzebnej energii

Co jeszcze trzeba zaadresować? Kiedy chodzimy na tradycyjne lekcje, dużo energii czerpiemy z obecności innych ludzi. Uczymy się nie tylko od nauczyciela ale też od innych studentów poprzez obserwację, wymianę doświadczeń i dyskusje. Obecność na zajęciach stymuluje też zobowiązanie społeczne: “Nie chce mi się, ale pójdę na tę lekcję bo umówiłem się z korepetytorem”, “Może jednak wybiorę się na ten wykład, w końcu wszyscy już tam są”.

Jeśli tworzycie kurs e-learningowy wymyślcie zadania, w których uczestnicy będą komunikować się ze sobą. Z pomocą mogą przyjść fora, dyskusje na czacie, współpraca na kreatywnej tablicy online czy na współdzielonych dokumentach. Dobrym pomysłem jest też wzajemne ocenianie się i onlinowa sesja prezentacji własnych dokonań przez każdego uczestnika. Szukajcie nowych pomysłów na to jak sprawić, aby uczestnicy czuli wzajemną bliskość i uczestniczyli w kursie z poczuciem, że nie są w nim sami.

Rozwijająca informacja zwrotna

W dobrym procesie uczenia się niezbędna jest informacja zwrotna. Taka, która oprócz informacji dobrze / źle pomoże nakierować na dobrą drogę. Mówił o tym Lew Wygotski w swojej teorii strefy najbliższego rozwoju. Według niego dziecko nie potrafi zrobić samodzielnie nowego zadania, ale jest w stanie je wykonać przy wsparciu lub wskazówce drugiej osoby. To znaczy też, że jeśli powiemy studentowi, że źle wykonał zadanie z matematyki to musimy jeszcze włożyć wysiłek aby nakierować go na prawidłową ścieżkę.

A teraz odpowiedzcie proszę z ręką na sercu: czy w waszych kursach użytkownik otrzymuje naprawdę dobrą informację zwrotną? Taką, która pomoże mu zrozumieć na czym polegał jego błąd i jak go naprawić?

Wyzwanie

Uczenie się to jest czasem ciężka, mozolna praca. Oczywiście zdarzają się momenty, gdy wpadamy w stan flow i chłoniemy wiedzę jak gąbka, ale zdarzają się też takie, kiedy musimy wykonać wysiłek, pokonać trudności i użyć najgłębszych pokładów naszej wytrwałości. Dzięki energii jaką czerpiemy z kontaktu z pasjonującym nauczycielem, zobowiązaniu społecznemu i interakcji z innymi trudne chwile są dużo łatwiejsze do zniesienia. Jeśli chcemy sprawić, aby nasz uczestnik nie porzucił naszego kursu e-learningowego to musimy zadbać o dostarczenie mu podobnych bodźców.

Wspaniale byłoby móc opracować skuteczny, wciągający, bezobsługowy kurs e-learningowy bez udziału nauczyciela (lub jego wirtualnej reprezentacji) i potrzeby wkładania wysiłku w integrowanie społeczności kursantów. Na chwilę obecną nie jest to możliwe. Nie znaczy jednak, że powinniśmy siedzieć z założonymi rękami - mamy ważne zadanie do zrobienia. Światowa edukacja potrzebuje naszych umysłów do poszukiwania odpowiedzi na następujące pytania:

• Jak przenieść do świata cyfrowego to co jest sednem procesu nauczania?
• Jak wprowadzić do e-learningu pasjonującego nauczyciela i żywe relacje?
• Jak sprawić aby kursanci otrzymali rozwijające informacje zwrotne?
• Jak zapewnić skuteczne zastrzyki energii niezbędne do kontynuowania nauki przez dłuższy czas?

Gdy już sobie na nie odpowiemy, a pomysły wdrożymy w życie, odsetek porzuceń naszych kursów e-learningowych spadnie na łeb na szyję. Jak nie my to kto?

Przeczytaj inne artykuły z serii:

Edu Inspiracje WZiE: Jak projektować grywalizację?

Edu Inspiracje WZiE: Gry symulacyjne w edukacji

Autorką artykułu jest Alina Guzik, ekspertka ds. cyfrowej edukacji, Główny specjalista ds. innowacji i rozwoju na Wydziale Zarządzania i Ekonomii PG. alina.guzik@zie.pg.gda.pl